Wanneer gehoorbescherming nodig?
Er geldt een makkelijke vuistregel: als het geluid in je omgeving zo hard is dat je - bij een afstand van 1 meter - je stem moet verheffen om elkaar te verstaan, dan is het aan te raden om gehoorbescherming te dragen. Wanneer je gehoorbescherming nodig hebt is afhankelijk van de hoeveelheid decibel in combinatie met de duur van het lawaai.
Hoe lang je gehoor wordt blootgesteld aan een bepaald geluidsniveau (gemiddelde hoeveelheid decibel) is bepalend voor wanneer je kans hebt op gehoorschade. Vaak wordt het belang van gehoorbescherming pas beseft wanneer iemand al gehoorschade heeft. Op deze pagina vind je meer informatie over schadelijk geluid en wanneer je gehoorbescherming moet dragen. Wees er op tijd bij want voorkomen is beter dan genezen!
Vanaf 110 decibel(dB) heb je vrijwel direct kans op gehoorschade. De geluidsdruk is vanaf dit geluidsniveau zo hoog dat het bij de meeste mensen al pijn doet. Een natuurlijke reactie is dan ook om je vingers in je oren te stoppen om de pijn te verzachten.
Bij minder decibel is het risico eigenlijk hoger. Omdat dit onder de pijngrens is merk je niet meteen dat je gehoorschade oploopt. De opgelopen schade gaat heel geleidelijk. Het is een langzaam proces dat wordt versneld door een opeenstapeling van kleinere (onmerkbare) schades.
Geluid boven de 50 decibel wordt als storend ervaren. Dit is niet schadelijk, maar een hele dag in geluid werken boven de 50 decibel, is niet alleen storend, ook heel vermoeiend en voor sommigen zelfs gekmakend.
Oordoppen bij storend geluid
Uit onderzoeken blijkt dat het makkelijker is om je te concentreren als het geluid om je heen niet boven de 50 decibel uit komt. Ter referentie: een normaal gesprek is ongeveer 60 tot 65 decibel. Met oordoppen van Shush worden storende geluiden gedempt tot een niveau van 45 decibel. Dat betekent dat je met oordoppen in veel minder snel afgeleid bent en geconcentreerd kunt doorwerken, terwijl iemand naast je een gesprek voert. Hetzelfde zien we bij mensen die bijvoorbeeld werken in een laboratorium of andere omgeving waar geluidsniveaus niet schadelijk zijn, maar wel storend. Hele dagen werken in storend geluid kan gekmakend zijn. Ook in die gevallen is het dragen van oordoppen een uitkomst!
De decibelschaal is een logaritmische schaal. Hierdoor is het zo dat een toename van 3 dB gelijk is aan een verdubbeling van de hoeveelheid geluid. Deze verdubbeling van geluidsniveau betekent automatisch een halvering van de blootstellingsduur. Een geluidsniveau van 80 decibel is schadelijk bij blootstelling van een hele werkdag (8 uur onafgebroken). Terwijl een geluidsniveau van 97 decibel al na 8 minuten schadelijk is. In de tabel hiernaast zie je hoe snel de blootstellingsduur oploopt. Ter verduidelijking worden er voorbeelden gegeven om beeld te krijgen bij het betreffende aantal decibel.
Hoeveelheid decibel vs blootstellingsduur
Gehoorbescherming draag je niet alleen in hard geluid. De duur waarin je aan het lawaai wordt blootgesteld is bepalend. Je kunt het vergelijken met overbelasting of verzuring van je spieren. Of met fel licht in je ogen. Oren hebben een bepaalde grens waarbij ze het lawaai niet meer aan kunnen. Bij 80 dB is geluid pas schadelijk als je 8 uur of langer wordt blootgesteld aan deze hoeveelheid geluid (een hele werkdag). Als je niet de hele dag in deze hoeveelheid geluid werkt is het dus niet schadelijk. Daarom is het ook zo gevaarlijk want van gehoorschade bij lage geluidsniveaus merk je bijna niets.
Wat zegt de wet hierover?
In de Europese verordening over persoonlijke beschermingsmiddelen (EU 2016/425 PBM) is gehoorbescherming ingedeeld in categorie III. Gehoorbescherming is ingedeeld in deze zwaarste categorie van persoonlijke beschermingsmiddelen, omdat gehoorschade niet te genezen is. De productkwaliteit van gehoorbescherming moet daarom voldoen aan strenge kwaliteitseisen. Een onafhankelijke 'notified body' test de gehoorbescherming conform de norm: EN-352-2:2020. Zonder dit type-onderzoek mag een product geen CE markering dragen en mag een product binnen de EU niet worden verkocht.
WAT ZEGT DE WET?Wetgeving over gehoorbescherming
In de arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) is vastgelegd dat een werkgever gehoorbescherming beschikbaar moet stellen bij een geluidsniveau vanaf 80 decibel.
Bij een geluidsniveau vanaf 85 decibel moet de werkgever haar werknemers voorzien van gehoorbescherming. Werkplekken met geluidsniveaus vanaf 85 decibel moeten duidelijk worden gemarkeerd. In deze gebieden hebben werknemers (en bezoekers) een draagplicht. Het is verplicht gehoorbescherming te dragen omdat de werkgever aansprakelijk is als iemand beroepsgerelateerde gehoorschade krijgt.
In de RI&E wordt aandacht besteed aan lawaai. Hierin wordt het niveau en de duur van het lawaai vastgesteld, evenals de gevolgen voor de gezondheid. Bij dit onderzoek en de maatregelen moet de ondernemingsraad betrokken worden. Wanneer het geluidsniveau boven de 87 decibel komt, moeten er maatregelen worden getroffen om dit te verminderen.
Voorlichting over schadelijk lawaai is verplicht. Om gehoorschade te voorkomen, hebben werknemers het recht om een gehoortest door een deskundige te laten doen.
Gehoorschade is sluipend
Gehoorschade of gehoorverlies betekent niet dat je meteen doof bent. Het is een sluipend proces van jaren. Je bereik wordt langzaam steeds ietsje minder. Gehoorverlies begint in de hoge tonen. Je merkt het daardoor pas wanneer het te laat is. Als mensen je vragen: ‘Waarom staat de TV zo hard?’ of wanneer je steeds vaker mensen moet vragen om iets te herhalen omdat je het niet hebt verstaan. De hoogfrequente -s en de -t klanken worden steeds moeilijker te verstaan. Veel mensen met gehoorschade hebben niet door dat ze minder horen. Dat de tv te hard staat wordt dan ontkent. Het besef over het belang van gehoorbescherming komt daarom vaak te laat. Gelukkig is er in media en politiek steeds meer aandacht voor schadelijk geluid en wordt er meer gewaarschuwd voor gehoorproblemen. We zien daardoor dat er steeds meer en steeds betere gehoorbescherming wordt gedragen. Vooral op het werk en op de motor en tijdens het uitgaan op festivals en concerten.